Johan Hendrik Afman werd geboren in Groningen op 16 januari 1906. Hij begon zijn loopbaan als boekhouder bij Fa. Maas, een drukkerij in de Pelsterstraat in Groningen. In 1931 trouwde hij met Willemina Renske van der Veen, met wie hij drie kinderen kreeg. Via zijn werk en christelijke geloofsachtergrond raakte hij betrokken bij het verzet. Afman speelde een cruciale rol in het verspreiden van illegaal nieuws. Het nieuws werd door een ambtenaar op het provinciehuis ontvangen, die een uittreksel op schrift stelde. Hiervan kreeg Afman door bemiddeling één exemplaar, dat hij dan vermenigvuldigde tot twaalf exemplaren en deze uitdeelde met het verzoek eveneens te willen vermenigvuldigen.
Daarnaast hielp hij ook met de verspreiding van het verzetsblad Je Maintiendrai. De zendingen bladen kwamen in een kist aan bij een rederij te Groningen, waar een broer van Afman werkte, en waar hij ze kon ophalen als de kust veilig was. Afman stencilde de bladen bij drukkerij Maas en zijn directeur hield daarbij de wacht. In de herfst van 1944 kreeg Afman het verzoek een heruitgave van Om Neerlands Toekomst te verzorgen. Zijn taken waren het verzorgen van 98 pagina’s “zetsel”, het vervoer naar de beurtschipper, het van de beurtschipper halen van de gedrukte vellen, het binden van de boekjes en het vervoer naar Amsterdam. Afman slaagde erin uiteindelijk 11.000 exemplaren via het onderruim van een boot van de Groninger Beurtvaart Maatschappij in Amsterdam te krijgen.
Afman beheerde tevens een tarwe-uitdelingspost die was ondergebracht bij de drukkerij van Maas. Wekelijks werd hier zo’n 13-18 hl. tarwe via hulpgroepen bezorgers (waaronder brandweerlieden en gemeenteambtenaren) aangeleverd en vervolgens verdeeld onder onderduikers, zieken en ouderen.
Een andere verzetsactiviteit was het verzorgen van bonkaarten voor onderduikers. Deze bonkaarten waren essentieel om onderduikers van voedsel en andere levensmiddelen te voorzien. Ondanks de dreiging van arrestatie, wist Afman via een netwerk aan contacten bonkaarten te blijven ontvangen, zelfs nadat belangrijke spelers in zijn netwerk waren opgepakt.
En het bleef niet bij verspreiding van illegaal nieuws en voedsel. In 1943 en 1944 was het huis van Afman aan de Molukkenstraat 10a een opvangadres voor de opvang van Joodse kindertjes, die vanuit het Westen naar de provincie Groningen werden gebracht, maar waarvoor bij aankomst nog geen definitief adres was gevonden. Een enkele keer ving het gezin Afman ook een volwassen Joodse onderduiker op.
Afman werkte grotendeels individueel, buiten grote organisaties om. Zijn inzet werd niet zonder gevaar uitgevoerd. In november 1943 werd hij gearresteerd na een verraad door een contact van Simon v.d. Aa, een onderduiker die bij Afman ondergebracht was. Na het betalen van een forse boete werd Afman na vier dagen weer vrijgelaten. Na de oorlog diende Afman een aanklacht in tegen de verrader, wat leidde tot een veroordeling.
Afman speelde vlak voor de bevrijding ook nog een sleutelrol in de voorbereiding van De Groninger Oranjebode. In de laatste dagen van de bevrijding van de stad Groningen werkte hij samen met anderen in een kelder van een school aan de Turfsingel aan een uitgave, terwijl boven hun hoofden de strijd tussen de Canadezen en Duitsers werd uitgevochten. Toen Groningen eindelijk bevrijd was wist Afman direct de persen van het Nieuwsblad van het Noorden te ‘vorderen’ voor het drukken van de ‘Oranjebode’.
Het originele dossier van verzetsstrijder Johan Hendrik Afman is door Bert Deelman gedigitaliseerd en in 2024 op verzoek van de dochter van Johan Hendrik overgedragen aan het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen (OVCG). Het dossier, samengesteld tijdens en na de Tweede Wereldoorlog, bevat unieke documenten en het Verzetsherdenkingskruis van Afman, dat hij ontving voor zijn moedige daden tijdens de oorlog.
