In de vroege ochtend van 18 oktober 1944 werd de familie van Loon, samen met een ondergedoken neef, van bed gelicht door een aantal gewapende Nederlandse mannen. Vader Lieuwe en neef Cor werden direct opgepakt en met een auto meegenomen. De kinderen, Jacob (1929), Minke (1930) en Jelle (1932), werden met hun moeder Jeltje en grootvader Jelle opgesloten in de woonkamer op de eerste verdieping. Zij moesten in een hoek van de kamer op de grond zitten, schuin tegenover het raam met uitzicht over de Parkweg. Eén van de invallers bewaakte hen en hield zijn wapen op hen gericht. Ze mochten niet opstaan, opdat overburen of mensen op straat hen niet zouden zien.
Halverwege de middag werd er een aantal keren aangebeld. Beneden in de gang werden bevelen geschreeuwd. Zittend op de grond, zonder zich te durven verroeren, hoorden Jacob, Minke en Jelle mensen kermen en huilen. Er klonk een schot in huis. Was er iemand doodgeschoten? Gewond? Rende er iemand weg op straat? Waren er Duitsers in de hal? Ze hoorden gestommel op de trap. Duitse bevelen op de overloop. Ondervragingen. Kreten van pijn. De kinderen zagen dat hun moeder krijtwit zag.
Aan het begin van de avond werd het pas stil in huis. Nadat hun bewaker was vertrokken, konden de kinderen eindelijk vragen wat er was gebeurd. Hun moeder vertelde dat vader zijn kantoor op de benedenverdieping beschikbaar had gesteld aan een verzetsgroep om te vergaderen. De bijeenkomst was vermoedelijk verraden. De invallers in huis waren van de Sicherheitspolizei. Zij konden de mensen die ’s middags aanbelden ogenblikkelijk overmeesteren.
Na de oorlog werd duidelijk dat er die middag drie mannen en twee vrouwen werden opgepakt. De drie mannen waren belangrijke contactpersonen of leidinggevenden binnen het Gronings verzet: Fré Legger, Hendrik Ridder en Iman J. van den Bosch. Zij werden wreed verhoord door de Sicherheitspolizei op het Scholtenhuis aan de Grote Markt. Enige tijd later werden zij in Drenthe gefusilleerd.
Lieuwe van Loon, hun vader, werd na verhoor op het Scholtenhuis tewerkgesteld op het Duitse waddeneiland Borkum, evenals de twee gearresteerde vrouwen: Tiny de Wilde en Truus van der Munnik. Neef Cor van der Veen werd tewerkgesteld in Hannover.
Een paar weken na de inval in huis, werden Minke en haar moeder gesommeerd naar het Scholtenhuis te komen. Minke was dertien jaar en moest haar ondervrager antwoord geven, terwijl twee mannen haar onder schot hielden. Later werd ze samen met haar moeder verhoord, waarna ze beiden weer naar huis mochten. Haar moeder besloot vervolgens om zo snel mogelijk met de kinderen te vluchten naar familie in Friesland. Het werd een zware fietstocht van twee dagen. Grootvader Jelle reisde hen achterna aan boord van een schip.
Jacob, Minke, Jelle en hun moeder kwamen na de bevrijding terug in Groningen. Hun vader keerde ook terug, maar werd bij aankomst in bevrijd Groningen gearresteerd en vastgezet in de Korenbeurs. Na een paar dagen werd hij alsnog vrijgelaten. Ze namen als gezin opnieuw hun intrek op Parkweg 111 en troffen daar een leeggeroofd huis aan. Ieder gezinslid had zijn/haar eigen ervaringen en vragen. Maar over de oorlog die achter hen lag, werd gezwegen. Het was tijd om vooruit te kijken en dankbaar te zijn.
In 2009 kregen Jacob en Minke, hun broer Jelle leefde toen niet meer, antwoord op de vraag hoe de Sicherheitspolizei destijds op de hoogte was gekomen van de verzetsbijeenkomst in huis. In het in 2009 verschenen boek ‘Daden’ van historica Monique Brinks lazen Jacob en Minke dat de inval in hun ouderlijk huis een noodlottige samenloop van omstandigheden was geweest. Een propje papier, gevonden bij een inval op 16 oktober 1944 in een woning aan de Westerhaven, was aanleiding voor de Sicherheitspolizei om twee dagen later de woning op Parkweg 111 binnen te vallen. Het getypte papiertje met daarop een datum, een tijd en een adres lag verfrommeld in een prullenmand: 18 oktober, 14.30 uur, Parkweg 111.
De Inval
Het boek is vanaf 29 april 2021 te bestellen op: https://www.profiel.nl/.product/de-inval/. Om en nabij 8 mei 2021 is het boek te verkrijgen in de Groningse boekhandel.
