Overname van het gezag
Op de avond van 6 april 1945 kwam NSB-burgemeester Heeg van Nieuwe Pekela bij een dorpsgenoot voorzichtig vragen of er ook burgers waren, die het gezag wilden overnemen als het Duitse regime gevallen was. De NSB'ers en Landwachters in het dorp vreesden voor hun leven en wilden liefst zonder kleerscheuren de bevrijding doorkomen.
De vraag kwam terecht bij het lokale verzet, onder andere bij Jacob Wieske, die betrokken was bij verschillende verzetsorganisaties. Het verzet aarzelde: ze waren met weinig en slecht bewapend en er waren minstens vijftig gewapende NSB'ers, Landwachters en pro-Duitse mannen in het dorp. Met grote voorzichtigheid spraken ze een tijd en plaats af voor onderhandelingen en voorwaarden.
Overleg
Op zondagmorgen 8 april vond het overleg plaats tussen de burgemeester en het hoofd van de Landwacht enerzijds en twee verzetsleden anderzijds. Aan de gezichten van de notabelen was bij binnenkomst al te zien dat ze hun positie als verloren beschouwden. De verzetsleden konden opgelucht ademhalen; de geplande bijeenkomst bleek geen val.
De NSB'ers en Landwachters zouden zich, zodra de Duitsers vertrokken waren, verzamelen op afgesproken plaatsen en zich overgeven. De wapens zouden worden ingeleverd bij de geallieerden. Het verzet zou proberen hetzelfde te regelen voor buurdorp Oude Pekela en verder afwachten. Als er in de tussentijd ook maar iets met een verzetslid zou gebeuren, werden alle afspraken tenietgedaan.
Dichterbij
En zo begon een kleine week van wachten. Op 10 april werd Emmen bevrijd, Ter Apel volgde een dag later en op 12 april stonden Polen en Belgen in Onstwedde. In Oost-Groningen kon men het kanongebulder iedere dag dichterbij horen komen. Stromen terugtrekkende Duitse soldaten die door de Pekela's richting Winschoten trokken waren een voorbode van de bevrijding. Maar al wat er kwam, geen bericht van de NSB'ers.
Getekend
In de middag van 13 april trokken verzetsmensen naar het hoofd van de Landwacht. Wat als er de geallieerden Nieuwe Pekela niet konden bereiken vanwege gevechten? De Landwachter tekende een document waarin hij beloofde dat ze hun wapens aan het verzet zouden overdragen.
Anderhalf uur later had een vijfkoppig bestuur van de Binnenlandse Strijdkrachten zich op het gemeentehuis gevestigd. Om acht uur 's avonds patrouilleerden er geen Landwachters, maar BS'ers door de straten. De Landwachters leverden hun wapens op het gemeentehuis in.
Toen de Poolse bevrijders bij de opgeblazen Onstwedderbrug aankwamen, stond het Pekelder verzet het al op te wachten. De lokale machthebbers hadden al voor de bevrijding gecapituleerd.
