De weduwe van CPN-raadslid Kornelus Baas uit Pekela krijgt te horen dat ze tegen betaling de as van haar man kan ontvangen, die in 1943 in een Duits werkkamp was overleden. Ze weigert. Wie verzekert haar dat dat hoopje stof niet van een ander is, zo redeneert ze.
Rode Hulp
De Communistische Partij Nederland (CPN) heeft vóór de oorlog een relatief grote aanhang in Groningen, met name in het oosten van de provincie. Als Hitler in 1933 aan de macht komt, wordt de Kommunistische Partei Deutschland (KPD) al gauw verboden. Politieke tegenstanders van de dictator komen massaal in werkkampen terecht.
Uit angst voor de groeiende naziterreur vluchten veel Duitse communisten de grens over. Ze worden daarbij geholpen door communisten uit Groningen. De communistische vluchtelingenorganisatie De Rode Hulp hielp in de jaren dertig tussen de drie- en vijfduizend Duitse communisten illegaal de grens over. De Groningers zetten vluchtroutes op en starten met het Solidariteitsfonds: een fonds dat geld ophaalt voor de gevluchte KPD-ers.
Noorderlicht
In 1940 trekken Duitse troepen de Nederlandse grens over. Nog geen drie maanden na de bezetting van Nederland, wordt de CPN verboden. De Duitsers treden fel op tegen de communisten. Alleen al in de omgeving van Drieborg worden 10 communisten in kampen vermoord.
Als reactie hierop treden de Groninger communisten in de illegaliteit. Zij richten een eigen blad op, Het Noorderlicht, dat ze illegaal verspreiden. In 1941 organiseren communisten in Amsterdam en omstreken de Februaristaking. Vanaf dat moment is de Duitse bezetter vastbesloten het communistische verzet systematisch uit te roeien.
Pekela
In de periode van maart tot oktober 1941, arresteert de Duitse bezetter colporteurs van het blad en leden van de CPN. In Pekela moeten vijf van de zeven gearresteerde communisten hun bijdrage aan het verspreiden van Noorderlicht uiteindelijk met de dood bekopen.
De meeste communisten uit Groningen komen in Duitse werkkampen terecht, waar veel kampbewaarders een diepe haat koesteren tegen het communisme. Door pesterijen, wreedheden en ziekten overlijden veel van de Groninger communisten.
Kornelus Baas
Eén van de gearresteerde communisten was Kornelus Baas, voor de oorlog een gemeenteraadslid voor de CPN in Pekela. Hij werd op 10 september 1941 opgepakt en voor verhoor meegenomen naar het Scholtenhuis in Groningen. Baas werd mishandeld en vervolgens getransporteerd naar de concentratiekampen Buchenwald en Dachau. Vandaar belandt hij in het werkkamp Flossenbürg in Oost-Beieren. Hij stierf in maart 1943, aan lichamelijke uitputting na dwangarbeid in een steengroeve. Baas werd ter plekke gecremeerd.
Bevrijding
Voor de communisten betekent de bevrijding niet een einde aan de ellende. Tijdens de Koude Oorlog worden communistische verzetsacties lange tijd niet als zodanig erkend. Weduwen of weduwnaars van omgekomen communisten krijgen geen uitkering, met armoede en wrok tot gevolg.
