Ader wilde als kind al treinmachinist worden, maar zijn roeping bracht hem tot dominee. Als verzetsman ontwikkelde hij plannen om een deportatietrein te kapen en kamp Westerbork te 'kraken'; Ader wilde de trein zelf besturen.
Opdracht
Eind jaren dertig begonnen Ader en zijn vrouw vol enthousiasme aan een moeilijke taak. In en rondom Nieuw-Beerta liepen de kerken leeg, maar zij zagen het als hun opdracht om de mensen weer ontvankelijk te maken voor het woord van God. Johanna volgde een opleiding tot godsdienstonderwijzeres en organiseerde ze het jeugdwerk binnen de geloofsgemeenschap, terwijl Bastiaan de diensten leidde, leeskringen en bijbelstudies organiseerde en huisbezoeken aflegde.
Joden
In de zomer van 1942, slechts een paar maanden nadat hun oudste zoon Bastiaan Jan geboren werd, kreeg Johanna een brief van een Joodse vriendin uit Amsterdam. Ze wilde in Nieuw Beerta komen onderduiken om te ontsnappen aan de nazi’s. Het domineesechtpaar stemde in. Uiteindelijk huisvestte de pastorie – die verder uitgroeide tot een centrum voor hulp aan Joden en gestrande piloten – zes vaste onderduikers.
Domie Ader stortte zich in het verzetswerk. Elke maandag fietste hij van huis om joden in het Westen te helpen aan een onderduikadres. Op één van zijn tochten werd hij op 22 juni 1944 in Haarlem gearresteerd.
Westerbork 'kraken'
Ader belandde in de gevangenis in Amsterdam, maar liet ondanks martelingen niets los, ook niet over zijn plan om kamp Westerbork 'kraken', zo schrijft zijn vrouw later in haar boek Een Groninger pastorie in de storm. Ader wilde de deportatietrein zelf besturen en 200 verzetsmensen moesten Duitsers om zeep helpen. Zijn arrestatie voorkwam het bevrijdingsplan. Achteraf bleek dat Ader hierover zelfs contact had gehad met de Britten. Die wilden wel helpen, als Ader en zijn mannen de brug bij Ulsda konden laten springen om het spoorverkeer met Duitsland te stremmen.
Ader schreef tedere brieven naar huis, waar Johanna op 4 november beviel van hun tweede zoontje, Erik. Dat bericht ontving hij echter niet meer. 'Domie' werd op 20 november 1944 gefusilleerd bij Veenendaal. Na de oorlog kreeg Johanna de Yad Vashem onderscheiding voor haar verzetswerk dat van haar onverzettelijke man. Bastiaan Jan Ader werd slechts 34 jaar, zijn vrouw 87.
